Để giữ gìn sức khỏe hàng ngày, hôm nay tôi xin được đề cập đến PHƯƠNG PHÁP THỞ 4 THỜI – CÓ KÊ MÔNG & GIƠ CHÂN DAO ĐỘNG của Cố bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng (1906–1998) – Cố Giáo sư, Bác sĩ vi trùng học và Đông y, cố Bộ trưởng Bộ Y tế nhiệm kỳ 1969–1974.
Cố bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng coi đây là môn tập thể dục dưỡng sinh hàng đầu. Công hiệu rất lớn, nhưng phải có người hướng dẫn lúc mới tập.
Người lớn tuổi, người có bệnh nặng mà sức quá yếu cần thận trọng, nhất là phải có người hướng dẫn theo dõi.
Chủ yếu của phép này là luyện khí huyết kết hợp với luyện thần kinh.
– – –
MỘT VÀI LƯU Ý VỀ PHƯƠNG PHÁP THỞ 4 THỜI – CÓ KÊ MÔNG VÀ GIƠ CHÂN CỦA BÁC SĨ NGUYỄN VĂN HƯỞNG:
(1) – Định nghĩa ‘Thở 4 thời’:
Là cách luyện tổng hợp hô hấp, tuần hoàn thần kinh, chủ yếu là luyện thần kinh, điều hòa chủ động 2 quá trình hưng phấn và ức chế.
(2) – Tư thế:
Nằm kê mông có tác dụng gì? Nằm kê mông bằng một gối, cao thấp tùy ý: tạo tác dụng thở có trở ngại, do đó luyện cơ hoành ngày càng mạnh lên.
Giơ chân có tác dụng gì? Giơ chân ở thời 2 (giữ hơi) cao khoảng 20cm để luyện nhóm cơ bụng, hông và tăng cường xoa bóp nội tạng.
(3) – Công thức phải thuộc lòng:
- Một nhịp thở đầy đủ (hít vào, thở ra) gồm 4 thời bằng nhau: Nếu một nhịp thở là 8 giây, thì mỗi thời 2 giây.
- Sau khi thở từ 10-20 lần, ta có cảm giác ấm toàn thân và giọng nói khỏe rang.
Bài kệ:
“Hít vào, ngực nở, bụng căng
Giữ hơi, cố gắng, hít thêm
Thở ra, không kìm, không thúc
Nghỉ thời, nặng ấm, tay chân”.
(4) – Tư thế kê mông:
Kê mông phải ban đầu thấp, một gối, làm cho quen lần lần thì cơ hoành mới đẩy tạng phủ xuống, hơi mới vô trong phổi được.
Lúc đầu kê mông rất khó thở, kê mông làm cho sức nặng của tạng phủ đè lên cơ hoành và ép tim, tạo ra một phản xạ trong tim và trong tạng phủ, thay đổi quân bình trong tạng phủ về huyết áp, về tiêu hóa, về thần kinh thực vật… Nếu tập thở được tốt, kê mông sẽ có lợi cho bệnh; song cũng có khi chưa quen thì nghe khó chịu và có khi không có lợi cho bệnh. Vậy gối kê từ từ tùy theo phản ứng của cơ thể.
Tập được kê mông rồi thì cơ hoành càng ngày càng khỏe lên. Cơ hoành mạnh lên rồi, thì sức thở của ta sẽ tăng lên, ta làm chủ được thần kinh, làm chủ được cơ thể ta.
Phải nhiều tháng tập và liên tục tập.
Kê mông chỗ nào? Ngay mông hay lưng? Tốt nhất là kê dưới mông, chân giơ lên càng dễ dàng. Nếu có đau lưng thì xê dịch chút ít cho giảm đau, quen rồi hết đau.
(5) – Giơ chân cao độ 20cm làm cho cơ bụng cứng thêm:
Giơ chân thay phiên nhau, mỗi lần một chân, vừa sức cho người tập, không cao quá 20cm (bề dài bàn chân) vì cao quá mất tác dụng co thắt cơ.
Kê mông thì tạng phủ không sa xuống dưới, giơ chân thì cơ bụng, cơ hông, cơ đáy chậu hoạt động mạnh và cứng. Tập liên tục có thể trị được các bệnh tạng phủ sa; bụng dưới bớt nhão, mỡ sẽ tiêu dần.
(6) – Thời gian của mỗi thời:
Mỗi thời 1/4 thời gian, nhưng hai thời dương (hưng phấn – thời 1 và 2) sang sớt cho nhau; hai thời âm (ức chế – thời 3 và 4) cũng thế, vì chủ yếu là làm cho âm dương quân bình.
Thời gian thời 1 + 2 = Thời gian thời 3 + 4.
Nếu ta hít vô thời 1 nhanh thì ta có thể kéo dài thời thứ 2 ra một chút. Nếu ta thở ra nhanh thời 3 thì ta có thể kéo dài thời 4 (nghỉ) một chút, và ngược lại; miễn sao hai thời dương cộng lại bằng hai thời âm cộng lại, miễn sao đừng cho thiếu ôxy.
(7) – Làm sao giữ hơi mà không đóng thanh quản:
Trong thời 1, ta hít hơi vào thanh quản phải mở, hơi mới vào được, ta cố gắng hít vô tối đa, các cơ thở cổ căng cứng, căng thẳng, các hõm ở cổ lõm sâu, trái cổ bị kéo xuống.
Trong thời 2, hơi đã đầy trong phổi, ta cố gắng căng gồng các cơ thở ở cổ thêm nữa, cố gắng hít thêm hơi nữa thì tự nhiên giữ được hơi và thanh quản sẽ tiếp tục mở. Nếu ta không cố gắng tối đa, thì trái cổ sẽ lên và thanh quản sẽ đóng lại, áp suất trong phổi sẽ cao hơn ngoài, các lỗ hõm sẽ đầy và mặt tía đỏ, rồi các triệu chứng đầu nhức, tức ngực, ù tai, tim đập nhanh xuất hiện.
Thời 3 phải buông hơi, xả hơi, để xì bong bóng. Hơi thở ra phải tự nhiên, thoải mái, không có gì kìm chậm lại, không có gì thúc cho hơi ra mau hơn, như con cò đáp xuống ruộng đồng, như lượn sóng biển tràn lên cao trên bờ cát rồi rút xuống trở về. Trong người nghe dễ chịu, khỏe khoắn.
Thời 4: Nghỉ, thư giãn hoàn toàn để có cảm giác nhẹ và ấm. Ta tự kỷ ám thị thêm: “tay chân tôi nặng và ấm, toàn thân tôi nặng và ấm”.
* * * o 0 o * * *
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
(1). “Phương pháp Dưỡng Sinh” – Bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng, Huỳnh Uyển Liên và Khoa Dưỡng Sinh (Viện Y dược học Dân tộc) – Sở văn hóa và thông tin Long An tái bản, 1984.
(2). “Cẩm nang Dưỡng Sinh hàng ngày” – Nguyễn Bá Thảo (Trưởng ban vận động Dưỡng Sinh tỉnh Hậu Giang) – Bệnh viện Y học Dân tộc Hậu Giang, 1991.
(3). “Y học Cổ truyền Cửu Long” – GS. Bùi Chí Hiếu, BS. Nguyễn Hồng Trung – Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường tỉnh Vĩnh Long.